به گزارش خبرنگار وسائل، حکومت تقریبا پنج ساله حضرت علی (ع) نمونهای ماندگار از نظام سیاسی اسلام و شیوه زمامداری مبتنی بر دین و عدالت و آزادی را به بشریت ارائه داد که میتوان با بازکاوی بایسته و سنجیده آن، رهیافتهایی مطلوب را برای مدیریت جامعه در دنیای کنونی بدست آورد و به کار بست.هدف والای امام علی (ع) از به دست گیری حکومت، ایجاد دگرگونیهایی در عرصه اجتماعی، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اخلاقی جامعه بود. امام علی (ع) در اندک مجالی که ورای همه مشکلات و جنگ افروزیهای مخالفان بدست آورد، اصلاحاتی مهم و اساسی پدید آورد و در پی آن بود که اصلاحات و تغییرات گسترده تری را نیز به سامان برساند.آن حضرت (ع) با هدف ایجاد این دگرگونیهای مهم و به قصد برپایی حکومت علوی زمام خلافت مسلمین را به دست گرفت. به رغم آنکه میدانست فضای جامعه را غبار آلودگیها و ابر گژیها و انحرافات تیره ساخته است و دنیا گرایان تاب تحولات مورد نظر او را ندارند.اما آنگاه که عهده دار امر حکومت شد، از تحولاتی سخن گفت که در حکومت علوی پدید خواهد آورد و بر مواردی، چون برپا داشتن عدل، راست گردانیدن حق، دفاع از دین، اصلاح امور شهرهای اسلام، امنیت مردم محروم و تحت ستم تاکید کرد.زدودن جامعه از تبعیضهای ناروا و ظلمانه، متوقف ساختن هبههای نابجا و جلوگیری از تاراج بیت المال، برکناری والیان فاسد از مصادر امور، گماشتن کارگزاران شایسته در ارکان حکومت، تقسیم عادلانه اموال، رعایت عدالت و مساوات در جامعه، ارتقای مبانی اخلاقی ـ. رفتاری و اعتقادی مردم، بخشی از اصول اصلاحی امام علی (ع) در ابعاد سیاسی، اقتصادی، حقوقی و اخلاقی بود که از همان بدو زمامداری خویش اعلام و بر تحقق آن تاکید کردند.امام علی (ع) سیاستهای حکومت علوی را با تکیه بر احکام شریعت و سنت نبوی طراحی میکرد. آن حضرت (ع) چه در مبانی نظری و چه در سیره عملی خود، بر آن بود تا مدلی از نظام مدیریت اسلامی را در زمان خویش اجرا کند و برای آینده مسلمانان نیز معیارهای لازم و اصول کلی را ارائه دهد.
ویژگیها و ضرورتهای رهبری امام علی (ع)
۱- شاخصههای زمامدار در حکومت علوی
۲- مشارکت مردمی
۳- اصول گرایی دینی
۴- صراحت مواضع و برنامهها
۵- صداقت و راست گویی
۶- نفوذ پذیری
۷- دفاع از حقوق مردم
۸- مدارا و نرمش
۹- دفاع از اصل آزادی انسانها
۱۰- عدالت اجتماعی
۱۱- انتخاب کارگزاران بر اساس شایستگیها
نتیجه گیری
حکومت علوی بر مبانی دینداری، عدالت گرایی، قانون مداری و آزادی و امنیت جامعه استوار بود و مشروعیت آن در شریعت با نص الهی و پذیرش مردم از طریق حضور و بیعت همگانی تامین میشد. همچنین، در سیره نظری و عملی آن حضرت (ع) معیارها و شاخصههای راهبردی مهمی بدست داده شد که حکومت علوی را از دیگر حکومتها متمایز ساخته است.
مقاله «مبانی و شاخصههای حکومت علوی» نوشته جهانبخش ثواقب است که در پژوهش نامه «علوی»، شماره ۲، سال سوم در پاییز و زمستان ۹۱ انتشار یافته است./205/241/ح